Trakya Üniversitesi Balkan Araştırma Enstitüsü tarafından “Dayton Barış Anlaşmasından Günümüze Bosna Hersek ve Son Dönemde Yaşanan Siyasi Gelişmeler” başlıklı konferans düzenlendi.

Microsoft Teams uygulaması üzerinden çevrim içi olarak düzenlenen konferansa konuşmacı olarak ise Uluslararası Saraybosna Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Jahja Muhasilović katıldı.

Moderatörlüğünü Balkan Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Ali Hüseyinoğlu’nun yaptığı çevrim için konferansa Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yüksel Topaloğlu’nun yanı sıra çok sayıda öğretim üyesi ve öğrenci katılım gösterdi.

Konferans, Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet’in açılış konuşması ile başladı. Konferansa konuşmacı olarak katılan ve Balkanlar’da Siyaset ve Yönetişim, Avrupa’da Siyaset, Türk Dış Politikası, Güvenlik Çalışmaları ve Türkiye’nin Balkan Politikası gibi alanlarda önemli çalışmaları bulunan Dr. Öğr. Üyesi Jahja Muhasilović, Yugoslavya’nın dağılması, Hırvatistan ve Bosna Hersek arasındaki savaş, Dayton Barış Anlaşması ve Bosna Hersek’in bağımsızlık süreci hakkında önemli bilgiler paylaştı.

Dr. Öğr. Üyesi Jahja Muhasilović, 1992 yılında bağımsızlığın ilan edilmesi ve bu bağımsızlığın uluslararası arenada hızla tanınma sürecine girmesiyle birlikte bölgede yükselen Sırp milliyetçiliğinin, 1992-1995 yılları arasında sürecek savaşı başlattığını belirtti. Sırp, Hırvat ve Krajina kuşatması arasında kalan Boşnaklara, silah ambargosundan en çok etkilenen taraf olarak savaşın verdiği hasara dikkat çeken ve bu süreçte Batılı Güçlerin tutumunu değerlendiren Dr. Jahja Muhasilović, “Batılı Güçlerin ancak 1994 yılında savaşın Boşnakların lehine değişmeye başladığı bir noktada verdikleri savaşı bitirme ultimatomu ve kurmaya zorladıkları Boşnak-Hırvat Federasyonu, Dayton Anlaşması sürecini hazırlamıştır.” dedi.

1995 yılının sonlarına doğru Boşnak, Sırp ve Hırvat tarafları arasında imzalanmış olan Dayton Anlaşması’nı değerlendiren Dr. Jahja Muhasilović, bu anlaşmanın neticesinde kurulmuş olan Bosna Hersek’in son derece karmaşık siyasi ve idari yapısı hakkında da bilgiler verdi.

Devleti ikiye bölen yeni düzen ile bir tarafta ülke topraklarının %51’ine sahip olan Bosna Hersek Federasyonu (FBIH) diğer tarafta toprakların %49’una sahip olan Sırp Cumhuriyeti (RS) entitelerinin kurulduğunu ve ayrıca Sırp Cumhuriyeti’nin bölünmesini sağlamak için de Brçko bölgesine ABD yönetiminde özerk bir statü verildiğini aktaran Dr. Jahja Muhasilović, Bosna Hersek’in devlet düzeyinde Boşnak, Sırp ve Hırvat olmak üzere üç üyeden oluşan Cumhurbaşkanlığı Konseyinin bulunduğunu ifade etti.

Teoride her etnik gruba söz hakkı tanımak üzere oluşturulmuş olan idari yapının pratikte işlemeyeceğini fark eden Batı’nın literatüre “state building” olarak geçen ve hızla ülkenin her alanda normalleşmesini hedefleyen bir reform sürecini başlattığını ifade eden Dr. Jahja Muhasilović “Bu durum, Barış Uygulama Konseyinin bir kurulu olan Steering Board’un icra kurulu olarak faaliyet gösteren Yüksek Temsilcilik Ofisi Yüksek Temsilcilerine verilen geniş yetkilerle (Bonn Yetkileri) sağlanmış, sistemin işlediği on yıl birçok konuda normalleşmeye doğru adımlar atılmıştır.” ifadelerini kullandı.

Bu tür faaliyetlerin uygulanabilmesini büyük ölçüde, ABD silahlı güçlerinin Bosna Hersek’teki varlığına bağlayan Dr. Muhasilović, 2001 Eylül saldırıları sonrasında ABD’nin başka öncelikleri nedeniyle Bosna Hersek’ten askerini çekmesi sonucu rüzgârın tersine dönmeye başladığını ve bugün gelinen noktaya aslında 2004-2008 yılları arasında değişmeye başlayan dengelerin neden olduğunu ifade etti.

Bu süreçte Avrupa Birliği’nin de etkisini de değerlendiren Dr. Jahja Muhasilović, ABD askerinin çekilmesiyle Bosna Hersek’te güvenliği, Avrupa Misyon Ordusu EUFOR’un devraldığını ancak bazı nedenlerden dolayı reformları uygulamada yeteri kadar kararlılık sergileyememesinin başarısızlığa yol açtığını söyledi.

Konferans, dinleyicilerin Dr. Jahja Muhasilović’e sorular yöneltmesinin ardından sona erdi.